โดยมีความคิดริเริ่มและก่อตั้งโดยคุณอลงกรณ์ พลบุตร อดีตรองประธานสภาขับเคลื่อนการปฏิรูปประเทศ (สปท.) ซึ่งเริ่มจากการก่อตั้ง “มูลนิธิสถาบันพลังงานทดแทนเอทานอล-ไบโอดีเซลแห่งประเทศไทย” เมื่อวันที่ 25 เมษายน พ.ศ. 2545 ซึ่งขณะนั้นประเทศไทยประสบภาวะวิกฤตราคาน้ำมันแพง ประชาชนส่วนใหญ่เป็นเกษตรกร มีพื้นที่อุดมไปด้วยพืชผลทางเกษตรจำนวนมาก ต้องอาศัยพลังงานจากฟอสซิลมาเป็นพื้นฐานพลังงานในการพัฒนาประเทศ เพื่อเป็นการสนับสนุนงานตามนโยบายภาครัฐด้านพลังงาน
ในขณะนั้น ได้ร่วมเสนอแนวความคิดที่ส่งเสริมและเผยแพร่ความรู้ความเข้าใจในวิทยาการด้านการนำเอาพืชผลทางการเกษตรมาผลิตน้ำมันเชื้อเพลิง และมีบทบาทสำคัญในการนำเสนอนโยบายเพื่อพัฒนาเชื้อเพลิงเอทานอล-ไบโอดีเซลในประเทศไทย จนได้รับการยอมรับอย่างแพร่หลายในปัจจุบัน และได้รับเกียรติเรียกขานในสื่อต่างๆ ว่า เป็น “Mr. Ethanol”
ทางมูลนิธิได้ดำเนินกิจกรรมอย่างต่อเนื่อง ในการสนับสนุนงานตามนโยบายภาครัฐด้านพลังงาน ในการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม และพัฒนาส่งเสริมพลังงานทดแทนหมุนเวียนในรูปแบบต่างๆ เมื่อวันที่ 30 ตุลาคม 2552 ได้เปลี่ยนชื่อมาเป็น “มูลนิธิสถาบันพลังงานทางเลือกแห่งประเทศไทย” โดยมีสัญญลักษณ์เป็นหยดน้ำมัน จากผลิตผลของพืชล้อมด้วยเปลวไฟอยู่บนลูกโลก เน้นส่งเสริมพลังงานทางเลือกและอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม
วัตถุประสงค์ของมูลนิธิ
1. ส่งเสริมและเผยแพร่ความรู้ความเข้าใจในวิทยาการด้านการนำพืชผลการเกษตรมาเป็นน้ำมันเชื้อเพลิง
2. ส่งเสริมและสนับสนุนรวมทั้งกิจกรรมการปฏิบัติงานทางวิชาการ เพื่อพัฒนาความรู้และเทคโนโลยีที่เกี่ยวข้องในการพัฒนาเชื้อเพลิงจากพืชผลทางการเกษตร
3. ส่งเสริมสนับสนุนและเผยแพร่ความรู้ความเข้าใจโดยทั้งมีบทบาทในการนำเสนอนโยบาย เพื่อพัฒนาเชื้อเพลิงเอทานอล-ไบโอดีเซล
4. ส่งเสริมและเผยแพร่ความรู้ความเข้าใจการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
5. สนับสนุนงานภาครัฐและภาคเอกชน ในการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมและการส่งเสริมพลังงานทางเลือกต่างๆ
6. เพื่อส่งเสริม สนับสนุน ช่วยเหลือ แนะนำและให้คำปรึกษาด้านพลังงานและอนุรักษ์พลังงาน
7. เพื่อหารายได้อื่นใดมาสนับสนุนวัตถุประสงค์ต่างๆของมูลนิธิ จากการจำหน่ายสลากกินแบ่งรัฐบาลหรือสลากการกุศลอื่นใดที่จะมีขึ้นของสำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาล
8. ดำเนินการหรือร่วมมือกับองค์กรการกุศลอื่นๆ เพื่อสาธารณประโยชน์
9. ไม่ดำเนินการเกี่ยวข้องกับการเมืองแต่ประการใด
โครงสร้างองค์กร
ประธานที่ปรึกษา: นายอลงกรณ์ พลบุตร
ประธานมูลนิธิ: นายสุเมฆ ปัณฑรานุวงศ์
รองประธานมูลนิธิ: นายธิบดี หาญประเสริฐ
รองประธานมูลนิธิ: พลเรือเอก สมัย ใจอินทร์
กรรมการและเหรัญญิก: พันเอก พีระ สกุลรัตนศักดิ์
กรรมการและประชาสัมพันธ์: นายเมฆินทร์ เอี่ยมสอาด
กรรมการและเลขานุการ: นายพัฒนา ทิวะพันธุ์
กรรมการ: นายปานบุญ พลบุตร , นายณฐกร สุวรรณธาดา
ผู้ช่วยเหรัญญิก: นฤมล สกุลรัตนศักดิ์
รองเลขาธิการมูลนิธิ: กิตตินันท์ ภวภูตานนท์ ณ มหาสารคาม
ที่ปรึกษากฎหมาย: พงษ์ชาติ คูสว่างธรรม
ผอ.สื่อสารองค์กร: ธนิตย์ ธรรมจรัส
ผอ.บริหารโครงการ: นพพล รักกุศล
ผอ.บริหารโครงการพิเศษ: สิรภพ โทณวนิก
กิจกรรมการดำเนินงาน
- วารสาร “พลังงานทางเลือก” ราย 3 เดือน
- รายการสารคดีทางทีวี “โลกสดสวย พลังงานสดใส” ทางช่อง NBT11 (คลิกที่นี่เพื่อดูคลิปวีดีโอ)
- การจัดสัมมนาต่างๆ ร่วมหนังสือพิมพ์ เช่น นสพ.ฐานเศรษฐกิจ
- โครงการพิเศษอื่นๆ